(Słodko-gorzkie foto ukradłem Amerykanom)

Tuż przed festiwalowym weekendem zmailowałem się z pewnym węgierskim specem muzycznym, który na pytanie o budapesztański Sziget niespodziewanie wyznał:

I wanted to go to OFF festival this year but I heard there’s to many strict rules about drinking alcohol.

Co mi od razu przypomniało, że trzy lata temu zastanawialiśmy się, na ile takie rzeczy mogą faktycznie zaszkodzić. Widać mogą. I po tegorocznej edycji w świat pójdą pewnie historie o godzinnych kolejkach do (miejscami znakomitej) gastronomii. Ale to poniekąd znamię sukcesu: Off wyprzedał się.

Ów Węgier zresztą, gdy tylko wspomniałem, że mimo procentowych restrykcji do Katowic się wybieram, pomimo wcześniejszych obiekcji jęknął:

Awww man, I’m so jealous! The lineup for OFF festival is wicked! I’m a concert promoter to in Hungary and I wish we could bring those bands to Budapest! Go see Thee Oh Sees at OFF, they are awesome!

*

Z gitarami pod pachami rzeczeni Thee Oh Sees istotnie okazali się awesome do tego stopnia, że wbrew dominującej tendencji z biegiem koncertu publiczności zamiast ubywać, przybywało – aż do nieomal podwojenia się – a w finale drewniany parkiet umykał spod nóg nawet ostatnim rzędom. Raz że żywioł, dwa że w parze z humorem, trzy że z zacnym materiałem.

Wybitnie pląsogennymi okazały się też gitary nawiedzonych przebierańców ze szwedzkiego Goat. Order wodzireja należy się w pierwszym rzędzie duetowi wokalistek, tancerek, szamanek. Gdy ustawiły się po dwóch stronach bębna i wymachiwały nad jego czarą, czarci kocioł narzucał się sam. W ciągu godziny zrekompensowały nam sceniczną statyczność wszystkich mniej mobilnych ekip, a sama muzyka na żywo zabrzmiała tyleż euforycznie, co transowo. Scena szczególnie podkreśliła ich genetyczną niejednoznaczność. Pod maskami równie dobrze mogli ukrywać się tuarescy schizmatycy (klimat i melodie), prawnukowie Os Mutantes (opętane wokale) albo ukwieceni hipisi (psychodelia). Ale że Szwedzi?

Dzięki panom z Polski i paniom z zagranicy tegoroczny Off zapamiętam jako festiwal wybornych głosów. O Zbyszku już pisałem. W zachwyt jeszcze większy wprawiła mnie nazajutrz forma Błażeja Króla z UL/KR. Słuchałbym go dla samej barwy wokalu. Ale duet dał w ogóle jeden z lepszych koncertów imprezy na przekór dysonującemu z nastrojem muzyki nasłonecznieniu, mało atrakcyjnej prezencji wizualnej nikłego składu i znacznej roli taśm. Do studyjnego materiału podeszli bowiem wzorcowo – bardziej doń nawiązywali, niż go odgrywali. Z nieprzerwanego strumienia dźwięków co rusz wyławiali wątki a to ze starej, a to z nowej płyty, rozciągali je w mantry albo ledwo zaznaczali, absolutną nieprzewidywalnością podtrzymywali ciekawość, prowokowali pytania i mnożyli radość z wyjaśnień. Od zarania uważam ich za mistrzów szkiców i na żywo metoda ta sprawdza się jeszcze lepiej, niż w studiu.

Nieziemskie głosy żeńskie przewinęły się przez namiot trójkowy. W sobotni wieczór rozświetliła go Julia Holter, która dała jeden z ładniejszych koncertów Offa – o ile tylko uległo się czarowi chwili. Zarazem dosyć odważny. Testowała sporo nowego materiału, a że rozpięła go między gotyckim industrialem a frywolnym dancingiem z typowymi holterowymi smutkami pośrodku, to i różnie bywało z mocą samego występu. Ilekroć jednak wracała do już-klasyków z „Ekstasis”, stawało się oczywiste, że stoimy w jedynym sensownym miejscu miasteczka festiwalowego. Holter pozwoliła nam ponadto odpocząć od gitar, które zdominowały Offa jeszcze bardziej niż zwykle. Prócz perkusji jej klawiszom towarzyszyły tylko saksofon, skrzypce i wiolonczela. Aż rozmarzyłem się, jak zabrzmiałaby w duecie z tą ostatnią. I proszę bardzo: spełniło się w pierwszym bisie.

Zagraniczny żeński głos drugi to AlunaGeorge. Organizatorzy sprawili nam cudowny prezent, zestawiając duet ze Smashing Pumkpins, bo zagwarantowali w ten sposób miejsce na bujanie się w przyjemnie chłodnym już o północy namiocie. O ile na wydanym niedawno debiucie miewają wyżyny i niziny, o tyle na żywo są niemal bezbłędni. Nie dało się oderwać uszu od fenomenalnego wokalu Aluny (a oczu od reszty), a kilka razy zasygnalizowała nawet predyspozycje do nagłaśniania stadionów. Jeśli jednak kierowałem słuch gdzie indziej, to ku basowi. Barwa bezprogowca, precyzja sekwencera, piękniejszych dołów w Katowicach nie doświadczyłem.

Prognozy co do frekwencji zawodziły zresztą nie raz. Nietrudno było się wbić pod scenę okupowaną przez radosną załogę Jensa Lenkmana. Atmosfera fantastyczna, anegdoty wdzięczne, urokliwa dwulatka w seledynowych słuchawkach, która przetańczyła występ na barkach ojca… Gdy przedwcześnie opuszczałem namiot, żal mi było tego wszystkiego – poza muzyką. A wyszedłem sprawdzić, gdzie podziewa się reszta publiczności. Siedzieli, leżeli, tańczyli pod sceną The Paradise Bangkok Molam International Band. Tajowie przybyli wypełnić pustkę po Solange i okazali się czarnym koniem festiwalu. O ile tego rodzaju elektryfikowane etno na Skrzyżowaniu Kultur zwykło razić złą fuzją, to na Offie ucieszyło serca egzotyką i swoistą poczciwością. A że na ostatni kwadrans odłączyli prąd i wrócili do korzeni, to i krztyną autentyzmu.

Sprawdzonych metod nie zmieniają Fucked Up. Po niespełna 10 minutach „Gruby” wyległ przed namiot, by bratać się z chłopcami, trwożyć dziewczęta, przybijać piątki dzieciom i zalec gościnnie na czyimś kocyku – nie przerywając ani na moment wykonania. Ciasno było w upiornie gorącym namiocie Dope Body, przy czym w temperaturze zespół i słońce miały równe udziały. Tria drące ryja zaprezentowały zresztą na Offie pełną paletę przesterowych strategii. Wspomniani Amerykanie postawili na potężne brzmienie. Opromienieni (współczuję) zachodzącym słońcem Metz na energię. Cloud Nothings podzielili zaś występ z grubsza na trzy części. Zaczęli (rozczarowująco) lekkimi trzyakordówkami do tańca, przeszli cobainowską depresję, by zakończyć noise’owym grzmotnięciem. W kontekście całości dali jeden z „ciekawszych”, bardziej przemyślanych występów. Choć docenić dało się to raczej post factum.

Trudno zrozumieć zamysł Godspeed You! Black Emperor, na których prywatnie liczyłem najbardziej. Koncert najlepiej oddają wizualizacje z końcówki występu. Polegały na obracaniu na wszelkie możliwe strony okładki ostatniej płyty. Tak też Kanadyjczycy zdawali się grać na zmianę intra i outra, zapominając, że w repertuarze mają też kompozycje. Genialne kompozycje. Wiadomo, oczekiwania budzą rozczarowania. Nie mam jednak wątpliwości, że gdyby z takim koncertem przyjechali na Offa w roli wcześniaków, wylądowaliby w sąsiednim namiocie o godzinie 17.00 albo 2:30 nad ranem. Schodziłem z pola z poczuciem zmarnowanej szansy na porządnie brzmiący i rewelacyjnie przyjęty koncert, bo tak skupionej i cierpliwej publiczności nigdzie indziej już nie widziałem. Nie pomogło nawet zgaszenie halogenu, który do połowy koncertu – i cały poprzedni i następny wieczór – oświetlał potężne białe prześcieradło rozciągnięte tuż obok sceny głównej z wybazgranym naprędce napisem „OFF IS ON”. Dzieło sztuki? Po zmroku fail roku.

Na My Bloody Valentine pokropiło.

Ze względów logistycznych poza moim zasięgiem pozostała większość popołudniowych występów polskich wykonawców. Szalenie żałuję i nawet trochę się wstydzę, skoro ekipa Pitchforka dawała radę. Przegapiłem też niewczesne Autre Ne Veut oraz późnonocną Laurel Halo, świetnego ponoć Skalpela i niedoszły niedzielny maraton songwriterski na scenie eksperymentalnej – od Sama Amidona przez Johna Granta po Cassa McCombsa (niedoszły, bo tego ostatniego odwołano). Uzupełnienia przyjmę.

O tuzinie innych występów na czele z Deerhunterem czy niespodziewanie przewidywalnym Fire! – saksofonowe solówki na tle czteronutowej pętli basu trochę jednak nużą mimo energii – już specjalnie wspominać nie będę. Bo albo nie wyniosłem żadnych rozsądnych przemyśleń, albo zbyt szybko wyniosłem się sam. Jeśli jednak potraktować Offa jako typową festiwalową degustację, która pomaga dokonywać właściwych wyborów koncertowych w przyszłości, to po bilety ustawię się jeszcze nie raz w przynajmniej kilku kolejkach choćby i długości offowych.

Pozdrawiam wszystkich życzliwych, dzieci w seledynowych słuchawkach, dziewczynkę (tę samą?) podrygująca na ojcu do masakry Brutal Truth, bose ryzykantki oraz właściciela białego t-shirta z wypisanym ręcznie „Kanye West’s T-shirt”.

.