Ciekawie będzie obserwować i porównywać, dokąd ewolucja zaprowadzi dubstep i chillwave – dwa urodzone w ostatniej dekadzie gatunki, które najwyraźniej mają szansę pożyć nieco dłużej, niż kilka lat, albowiem zainspirowały wielu. Porównywać nie dlatego, żeby je coś łączyło, ale właśnie ze względu na różnice – która formuła w łańcuchu muzycznej ewolucji okaże się trwalsza?

Dubstep jest Londynem bardziej, niż grunge był Seattle. Sieć powiązań i wzajemnych inspiracji była niewiarygodna – granice przesuwały się z weekendu na weekend, jeden set determinował kolejny, kluczowe dla rozwoju gatunku były spotkania. Dubstep jest niedzisiejszy jak dzieci bawiące się przed blokiem – bo w czasach internetu łatwiej umówić się z rówieśnikami na granie w sieci niż na boisku. Chillwave przeciwnie: rozrzuceni po świecie twórcy wepchnięci przez blogosferę do jednej zagrody, w której ciągle jakoś się nie odnajdują, nie rozpoznają, nie przyznają do siebie i najchętniej zwialiby z powrotem do sypialni. Chillwave to owoc samotności.

Przymioty chillwave’u próbowaliśmy nazwać ex post, podczas gdy dubstepem przez pół dekady rządziły żelazne zasady. Nawet słuchając „Stop Watching” Bengi tuż po „Long Way 2 Go” Deadboya da się to jeszcze dostrzec. Lodowiec pękł na moje ucho w 2006 roku i poszczególne kry dryfują sobie, gdzie je nurt poniesie (ostatnio na drugą stronę Atlantyku). Do niedawna rzecz można było jednak opisać analitycznym językiem i nie przegapilibyśmy żadnych nieuchwytności, jako że większość muzyki w tym gatunku – sami twórcy są w tym względzie zadziwiająco szczerzy – powstawała według algorytmów oraz idei czysto producenckich.

Po pierwsze sub-bass: najlepiej z Sine Wave Generatora (unikamy domieszek harmonicznych), traktowany prostą modulacją – flanger, phaser, itd. Od 3-4 lat za sprawą LFO w dubstepie panoszy się też charakterystyczny wooble bass – ku rozpaczy ortodoksów. Cel takiego podejścia do dołów można opisać jako 3xC: „ciemno, ciepło, ciężko”. Dla wyjaśnienia (wyciemnienia) polecam ubiegłoroczne „When I Look At You” Emalkaya. Drugi element podstawy to perkusyjne puzzle, posklejane zwykle z różnych zestawów perkusyjnych (przy czym do werbla wypada dokleić klaśnięcie) i dźwięków obcych (pozdrowienia dla Kode9).

Aby tchnąć życie w te wszystkie sample i zadbać o słynną dubstepową atmosferę, zestaw należy zanurzyć w pogłosach i echach z gatunków testowanych wcześniej przez dub/reggae. Sub-bass (kiedy już dropnie około 20-45 sekundy, choć taki El-B lubi potrzymać dłużej w niecierpliwości) i stopkę (absolutnie nie robi tu za dół; dół mamy skądinąd) przepuszczamy przez kompresor dla znanego z techno whoomp. Pozostaje wypełnić pozostałe kilkanaście tysięcy Herzów, ale większość producentów upycha lead poniżej 1000Hz (a Benga czy Digital Mystikz radzili sobie i bez leadów). Wysokości bierze hi-hat, a w środku pozostaje charakterystyczna dziura. Jak to wygląda w praktyce – obok spektrum „Untrue” Buriala. Im dalej w lewo, tym duszniej, a tego przy samej ściance większość z nas nie słyszy (ale czuje).

Tempo to słynne 135-145 bpm (Loefah: I went home and made some beats but there wasn’t a name for it, I found out a couple of months after it was called dubstep after I’d written some. We were just calling it ‘138 shit,’ after the tempo. ‘What you writing?’ ‘Some 138 shit.’). A kwestia rytmu długo ograniczała się do alternatywy: klasyczne dubstepowe 4/4 (ze stopką „na raz” i akcentem/ werblem tylko „na trzy” – charakterystyczne zawieszenia przed kreską taktową) albo 2 step (z werblem „na dwa” i „na cztery” i stopką wciśniętą między „trzy” a „cztery”, poniekąd dla odróżnienia od zwyczajowego beatu muzyki house).

Niektórzy oczywiście mieszali metrum, jak Mala w błyskotliwym „Learn”, ale to dopiero 2007 rok. Swobodnie wędrował zwykle tylko hi-hat (mistrzem tu dla mnie pozostaje Boxcutter) i to właśnie jemu – i różnicowaniu głośności poszczególnych elementów perkusji – zawdzięczamy wrażenie „swingującego” rytmu. Podobnym wyjątkiem potwierdzającym z kolei mollową regułę tonacji było reggae’owe luzactwo i aranżacyjny optymizm Skreama.

Czy znacie gatunek, który można – który wolno – opisać w formie tak oschłej instrukcji? Ktoś się pewnie obrazi, ale na myśl przychodzi mi tylko instrumentalny blues.

A gdyby przyszło opisać chillwave? Sprawę można jak dla mnie zamknąć w jednym słowie, niby niekonkretnym i wyświechtanym, ale adekwatnym: nostalgia.

Co paradoksalne, oldskulowy w wymiarze społecznym dubstep ostentacyjnie eksponuje swoją elektroniczną naturę, podczas gdy poczęty z myszki i klawiatury chillwave maskuje swój rodowód sepią analogów. Które z tej pary okaże się ewolucyjnie silniejsze – konserwatywnie wychowywany, ale zapatrzony w przyszłość dubstep, w którego nazwie domyślnie zawiera(ł) się Londyn, czy globalny chillwave, pierwszy muzyczny potomek Web 2.0, którego domniemani twórcy tęsknią za czterośladem?

To się okaże, a tymczasem najbardziej romantyczna definicja dubstepu, na jaką się natknąłem – dla zrekompensowania wcześniejszych stereotypów i żeby nie było, że taki on bezduszny. Rzecze JoeNice, twórca nowojorskich Dub War i wielki eksporter dubstepu (tudzież importer – zależy czy patrzeć na urodzenie, czy na dorastanie):

Dubstep.

Not too fast….Not too slow….Just right.

Dubstep = Bass + pace + space.
Dubstep = Beats + bass + boom.
Dubstep = A force of nature.
Dubstep = Infection + reflection.
Dubstep = release + restraint.
Dubstep = The irresistible force meeting the immovable object.
Dubstep = The art of the invisible.
Dubstep = Mood music that’s strictly for the headstrong.
Dubstep = What is now and what is next.
Dubstep = Musical soul food.